Nông dân xã Chư Mố (huyện Ia Pa) tưới nước cho cây mía. Ảnh: N.H
TTC Gia Lai: Giúp người trồng mía chống hạn
Tác động của hiện tượng El Nino không chỉ làm giảm năng suất và chất lượng mía trong vụ ép 2018-2019 mà còn ảnh hưởng đến diện tích mía niên vụ 2019-2020. Để chia sẻ với những khó khăn của nông dân, Công ty TNHH một thành viên Thành Thành Công Gia Lai (TTC Gia Lai) đã triển khai nhiều chính sách và giải pháp chống hạn cho cây mía.
Hỗ trợ nông dân tưới mía
Thời tiết nắng nóng kéo dài thời gian qua đã khiến nhiều diện tích mía đang mọc mầm ở khu vực Đông Nam tỉnh bị khô héo. Việc chăm sóc mía lưu gốc của nông dân cũng gặp nhiều khó khăn bởi lượng nước tại các sông, suối, giếng khoan trên địa bàn đang cạn dần.
Để chia sẻ khó khăn với người trồng mía, TTC Gia Lai đã đầu tư hệ thống điện trị giá hơn 2 tỷ đồng dọc kênh thủy lợi Ayun Hạ cũng như hỗ trợ đào ao, khoan giếng, mua máy bơm, thiết bị tưới. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ không hoàn lại đã và đang triển khai cho những diện tích mía trồng mới (4,8-6,3 triệu đồng/ha), chăm sóc mía gốc (2,3 triệu đồng/ha). Từ ngày 15-1-2019, Công ty tiếp tục triển khai hỗ trợ không hoàn lại 1 triệu đồng/ha cho người trồng mía chủ động tưới chống hạn.
Ông Lê Trọng Phương (thôn 3, xã Pờ Tó, huyện Ia Pa) cho hay: “Gia đình tôi gắn bó với cây mía từ khi Nhà máy Đường Ayun Pa đi vào hoạt động cho đến nay. Hiện tại, tôi đang canh tác 10 ha mía, chưa kể diện tích của các con cũng gần 10 ha. Từ năm ngoái đến nay, nắng nóng kéo dài khiến năng suất và sản lượng mía giảm. Nhưng nhờ áp dụng cơ giới hóa nên vụ thu hoạch vừa rồi, tôi vẫn thu lãi 150 triệu đồng từ 10 ha mía. Để bảo vệ diện tích mía lưu gốc vừa thu hoạch xong, hiện gia đình tôi thuê 2 lao động thường xuyên túc trực để bơm nước từ suối Đak Pi Hiao lên tưới mía. Nhiều hộ trồng mía trong khu vực cũng tưới cho cây mía bằng nhiều phương pháp như tưới dúi, tưới béc hay tưới tràn”. Cũng theo ông Phương, tưới mía đúng cách, đúng thời điểm sẽ tạo ra hiệu quả rất cao, năng suất mía có thể tăng 20-30 tấn/ha. Đặc biệt, việc tưới nước cho mía lưu gốc sẽ giúp cây mía tái sinh được nhiều năm mới phải phá bỏ trồng lại.
Giải pháp giảm thiệt hại cho người trồng mía
Trước tình hình nắng hạn kéo dài gây ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng vùng nguyên liệu mía tại các huyện, thị xã khu vực Đông Nam tỉnh, bà Vũ Thị Lan-Phó Giám đốc phụ trách nguyên liệu của TTC Gia Lai-cho biết: Nông dân cần áp dụng biện pháp cày ngầm khi làm đất trồng mới và cày ngầm cho mía lưu gốc sau thu hoạch nhằm phá vỡ tầng đất đã canh tác lâu năm, giúp bộ rễ cây mía phát triển sâu, hấp thụ nước ngầm và chất dinh dưỡng nhiều hơn. Khi trồng mía trong điều kiện khô hạn, nguồn nước không có nhiều, bà con nên áp dụng một trong 2 hình thức: tưới dúi vào hàng mía ngay sau khi trồng hoặc tưới đến mức bão hòa vào đáy rãnh trước khi đặt hom hay trồng bằng máy, sau đó rải phân bón lót và lấp hàng. Làm như vậy vừa giúp tiết kiệm nước mà cây mía vẫn có đủ ẩm để mọc mầm, đồng thời hạn chế được cỏ dại ở vị trí giữa hàng mía. Sau thu hoạch, người dân nên để lá mía trên mặt ruộng nhằm giữ ẩm cho đất.
Ngoài ra, nông dân nên chọn các giống mía không có biểu hiện nhiễm bệnh, có khả năng chịu hạn, tái sinh gốc tốt như K84-200, LK92-11, KK3… Về phân bón, nên sử dụng các loại phân hữu cơ vi sinh hoặc bã bùn giúp cải thiện tình trạng thiếu chất mùn trong đất, giảm thiểu đáng kể những tác động bất lợi của hạn hán. Hiện nay, Công ty đang hỗ trợ không hoàn lại bằng hiện vật với mức 900 ngàn đồng/ha trồng mới và 1,5 triệu đồng/ha mía lưu gốc. Đến thời điểm này, tổng diện tích mía nguyên liệu TTC Gia Lai đã đầu tư tưới nước đạt 1.000 ha, tập trung nhiều tại các huyện Ia Pa và Krông Pa.
Ông Hoàng Trọng Tịnh-Giám đốc Công ty-cho biết thêm: “Liên tiếp trong 2 vụ ép gần đây, lượng mưa trên vùng nguyên liệu quá ít, không đủ để cây mía phát triển cũng như tăng năng suất. Đây là nỗi lo lắng của nhiều nông dân, cũng là trăn trở của ban lãnh đạo Công ty. Vì vậy, Công ty cũng đã ban hành nhiều chính sách để đầu tư, hỗ trợ người trồng mía. Cán bộ nông vụ cũng đang nỗ lực vận động, khuyến cáo bà con áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào chăm sóc mía. Để giá trị cây mía ngày càng nâng cao, Công ty không ngừng vận động bà con hợp thửa từ 3 ha trở lên để áp dụng cơ giới hóa, bởi chỉ có đưa cơ giới vào sản xuất mới cải tạo được tầng canh tác dày, tăng khả năng chống hạn cũng như kết hợp nhiều khâu chăm sóc giúp tăng năng suất, giảm giá thành sản xuất mía”.
Cũng theo ông Tịnh, hiện nay, TTC Gia Lai đang thực hiện nhiều khảo nghiệm để tìm giống mía có năng suất cao, khả năng chống hạn tốt. “Rất mong chính quyền địa phương xem xét đầu tư cải tạo hệ thống hạ tầng, nguồn nước tưới và hỗ trợ các nguồn vốn ưu đãi, tăng cường mối liên kết “4 nhà” trong sản xuất nông nghiệp. Nếu bà con đồng lòng, cùng quyết tâm với Công ty thay đổi tập quán canh tác thì việc làm giàu từ cây mía là không khó”-ông Tịnh chia sẻ.
Theo Baogialai.com.vn
Thưa dần độc mộc trên dòng Pô Cô
Thuyền độc mộc không đơn thuần là phương tiện di chuyển của người Jrai qua sông làm rẫy, đánh bắt cá tôm… mà còn là nhân chứng lịch sử gắn liền với những chiến công oanh liệt trên sông Pô Cô. Giờ đây, tại bến sông xưa đã thưa dần bóng thuyền độc mộc mà thay vào đó là những chiếc thuyền được đóng ghép bằng gỗ, sắt tân thời. Những người biết đẽo thuyền cũng đã không cầm nổi chiếc rìu, con dao nữa.
“Vang bóng một thời”
Dưới cái nắng như đổ lửa những ngày cuối tháng 3 biên giới, ông Rơ Mah Hyen (74 tuổi, làng Bi, xã Ia O, huyện Ia Grai) dẫn chúng tôi ra Phà 6 sông Pô Cô-nơi có chiếc thuyền độc mộc được ông đẽo cách đây hơn 10 năm đang neo đậu. Qua quan sát, chiếc thuyền được chủ nhân neo giữ cẩn thận, có lẽ lâu ngày không sử dụng nên lòng thuyền có dấu hiệu bị mục. Đưa mắt nhìn xa xăm ra phía dòng sông, ông Hyen kể: Từ xưa, người dân làng Bi gắn bó với thuyền độc mộc và con sông Pô Cô. Thuyền độc mộc hiện diện thường xuyên trong sinh hoạt đời thường của dân làng như qua sông làm rẫy, đi bẻ bắp, bẻ măng… Tự hào hơn, trong kháng chiến chống Mỹ, trên chiếc thuyền độc mộc, người dân làng Bi đã chèo thuyền giúp bộ đội vượt mọi thác ghềnh vận chuyển vũ khí, quân trang, lương thực… “Ngày trước, nhà nào trong làng cũng có một chiếc thuyền độc mộc để đi lại, nhưng nay người dân chủ yếu sử dụng thuyền gỗ đóng, thuyền sắt có gắn máy để di chuyển cho nhanh. Cả làng giờ chỉ còn lại 5 chiếc thuyền. Dù không sử dụng nhiều đến thuyền, nhưng tôi vẫn quyết cất giữ để con cháu sau này còn biết hình dáng thuyền độc mộc của ông cha mình ra sao”-ông Hyen bộc bạch.
Ông Rơ Mah Hyen bên chiếc thuyền độc mộc được đẽo cách đây hơn 10 năm. Ảnh: P.T
Ngoài ông Rơ Mah Hyen, ông Rơ Châm Hốch (69 tuổi, làng Kloong, xã Ia O) cũng là một trong số ít những người biết đẽo thuyền độc mộc ở xã Ia O. Chiếc thuyền mới nhất do chính tay ông Hốch đẽo và hạ thủy cũng đã 2 năm tuổi. Đã trải qua 69 mùa rẫy nhưng Yàng vẫn thương ông lắm, vẫn cho ông sức khỏe để vững tay chèo, để có thể lưu giữ lại phần nào nét đẹp văn hóa độc đáo của người Jrai trước bao đổi thay của thời thế.
Giờ đây, những người biết đẽo thuyền ở xã Ia O đều trong độ tuổi bảy mươi, hiếm người còn cầm nổi chiếc rìu, con dao để tạo tác một con thuyền mới. Trong khi đó, con cháu họ do bận rộn mưu sinh đời thường nên dường như không mấy mặn mà với việc đẽo thuyền độc mộc. Không những thế, hiện nay khi mà nguồn nguyên liệu đang dần cạn kiệt, để tìm ra cây sao xanh (loại gỗ chuyên làm thuyền độc mộc với đặc tính nhẹ, dẻo, bền) có đường kính 50-80 cm, chiều dài 5-9 m là điều không dễ dàng. Vì thế, ngày càng khó có thể bắt gặp hình ảnh bóng thuyền độc mộc mảnh mai, duyên dáng lướt nhẹ trên dòng Pô Cô.
Giữ gìn nét văn hóa độc đáo
Trao đổi với P.V, ông Puih Lợi-Phó Chủ tịch UBND xã Ia O-cho biết: “Với mong muốn giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo của người Jrai, thời gian qua, xã Ia O rất quan tâm đến việc giữ gìn và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Jrai như bảo tồn cồng chiêng, dệt thổ cẩm, đan lát… Đặc biệt, chúng tôi luôn khuyến khích người dân lưu giữ và tu sửa những chiếc thuyền độc mộc. Bởi chúng không đơn thuần là phương tiện di chuyển mà còn là nhân chứng nhắc nhớ đến truyền thống đáng tự hào của người Jrai về Anh hùng A Sanh-người đã anh dũng chèo thuyền đưa bộ đội qua sông trong kháng chiến chống Mỹ”.
Đáng mừng là vào cuối tháng 4 này, huyện Ia Grai sẽ tổ chức giải đua thuyền độc mộc tại bãi bồi ven hồ Sê San 4 (làng Dăng, xã Ia O), qua đó nhằm bảo tồn, phát huy thế mạnh tự nhiên và giá trị văn hóa truyền thống của địa phương; góp phần quảng bá, giới thiệu nét văn hóa đặc sắc trên địa bàn. Đến thời điểm này, xã Ia O đã tiến hành rà soát, kiểm tra số lượng thuyền độc mộc hiện có. Hiện xã còn giữ được 10 chiếc thuyền độc mộc, chủ yếu ở 3 làng: Bi, Kloong và Mít Chép.
Khi nghe tin sắp diễn ra ngày hội đua thuyền, người dân trong làng ai cũng vui mừng. Bà con trong các làng đã tập trung tu sửa, tân trang những chiếc thuyền hiện có để tham gia ngày hội. “Việc tổ chức giải đua thuyền lần này sẽ tạo ra được một không khí vui tươi, ý nghĩa, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa độc đáo của người Jrai thông qua sự hiện diện của phương tiện thô sơ là thuyền độc mộc; cũng như góp phần giới thiệu đến bạn bè muôn nơi về tiềm năng du lịch trên vùng đất biên giới này. Biết đâu, thuyền độc mộc sẽ trở thành phương tiện du lịch được ưa thích trong thời gian đến thì sao?”-Phó Chủ tịch UBND xã Ia O kỳ vọng.
Theo Baogialai.com.vn
XEM THÊM : Trao nhà tình thương và học bổng cho em Ksor Soan.